Kruiden kweken in de tuin
Kruiden en locatie
Zoals voor alle planten geldt, moeten kruiden op een voor hen goede locatie in de tuin worden gekweekt willen ze gedijen. Per kruid moet worden bezien welke standplaats het beste is. Vooral verschillen in zonlicht en grondsamenstelling zijn bepalend voor succes of mislukking. Aan de hoeveelheid zonlicht kan in de meeste gevallen weinig of niets worden gedaan. Dit geldt niet voor de samenstelling van de grond. Een te arme zandgrond kan worden verrijkt en een vette kleigrond kan worden verarmd. Aan een te zure grond (een pH-waarde van minder dan zes) kan kalk worden toegevoegd en aan een kalkrijke grond kan onder meer turf worden toegevoegd.
Kruiden kunnen op veel verschillende manieren gehouden worden. Juist omdat verschillende kruiden verschillende eisen aan de grondsamenstelling stellen, zijn ze veelal zeer geschikt om in potten te houden. Wanneer voor het kweken in potten wordt gekozen moet niet worden vergeten dat uitdroging een groter risico vormt. Met een toplaag van bijvoorbeeld cacaodoppen kan verdamping worden tegengegaan en met een grove onderlaag van bijvoorbeeld grind, kan de afwatering worden bevorderd.
Een andere mogelijkheid is de klassieke kruidentuin waarbij verschillende kruiden in vakken omzoomd met buxus worden gehouden. Bedenk hierbij wel dat ook de buxux het nodige snoeiwerk vergt. Tussen de vakken kan grind of houtsnippers als ondergrond voor de paden dienen maar het mooiste is misschien wel oud ogende klinkertjes te gebruiken.
Een hele andere manier van het houden van kruiden is deze als tapijt te laten dienen. Dit kan bijvoorbeeld met kruiptijm (Thymus serpyllum) of loopkamille (Chamaemelum nobile Treneague). Deze planten zijn echter niet robuust genoeg om bijvoorbeeld als alternatief voor een regelmatig te betreden gazon te dienen.
Kruiden als lavendel (Lavandula angustifolia), tijm (Thymus vulgaris), citroenkruid (Artemisia abrotanum) en rozemarijn (Rosmarinus officinalis) zijn geschikt om in haagvorm te houden. Wel kan het moeilijk worden om de voor de plant ideale groeiomstandigheid over de hele lengte te garanderen.
Kruiden zaaien
Kruiden kunnen direct in de volle grond of eerst binnen voorgezaaid worden. Wanneer binnen wordt gezaaid, zorg er dan voor dat het bakje op een warme, lichte plek staat en dat de zaaiaarde (eventueel potgrond vermengd met zand) niet uitgedroogd raakt. Veel zaden waaronder die van basilicum (Ocimum basilicum) en tijm (Thymus vulgaris) zijn lichtkiemend zodat deze niet of nauwelijks moeten worden afgedekt met aarde. Met een plastic overkapping kan eventueel een broeikaseffect worden verkregen. Pas op dat de jonge kwetsbare plantjes niet verbranden in de zon. Wanneer de plantjes groot genoeg zijn om te hanteren kunnen ze worden uitgedund en zo nodig in aparte bakjes worden gezet. Afhankelijk van het weer kunnen de plantjes vervolgens naar buiten worden verplaatst. Ook wanneer het zaad in volle grond wordt gezaaid kan plastic worden gebruikt om de ontkieming te versnellen.
Kruiden stekken
Naast zaaien kunnen vermeerderingsmethoden als hielstekken en kopstekken worden toegepast. Bij hielstekken wordt een zijtakje van de plant genomen waarbij een hieltje (stukje bast) van de hoofdtak wordt meegenomen. Neem een stek van tussen de vijf en tien centimeter en snij het hieltje glad bij. De onderste blaadjes moeten worden verwijderd en eventueel kan de stek in stekpoeder worden gedoopt voor deze in de stekgrond wordt gestoken en aangedrukt. Deze methode is geschikt voor houtige kruiden zoals onder meer lavendel (Lavandula angustifolia) en rozemarijn (Rosmarinus officinalis). De beste periode voor het nemen van deze stekken is het late voorjaar en de zomer. Van onder andere lavendel (Lavandula angustifolia), laurier en salie (Salvia officinalis) kunnen in het voorjaar gewone scheutstekken of kopstekken genomen worden van eenzelfde grootte. De onderste (en eventueel de bovenste) bladparen kunnen worden verwijderd. Voor alle stekken geldt dat de aarde die niet te voedselrijk moet zijn (bijvoorbeeld speciaal verkrijgbare stekgrond of eventueel potgrond aangelengd met scherp zand) vochtig gehouden moet worden maar met afwateringsmogelijkheid om rotting te voorkomen. De stekken kunnen onder glas of plastic worden gezet om de temperatuur te verhogen en daarmee de groei te bevorderen.
Kruiden afleggen
Afleggen is een vermeerderingsmethode waarbij een tak naar de grond wordt gebogen en met een steen of haakje met de grond in contact wordt gebracht. Hoewel niet noodzakelijk kan het enigszins afschrapen van de bast wortelvorming versnellen. Ontkoppel de nieuwe plant niet voordat deze voldoende wortels heeft gevormd om in eigen onderhoud te kunnen voorzien. Kruiden waarbij deze aflegmethode kan worden toegepast zijn onder andere lavendel (Lavandula angustifolia), salie (Salvia officinalis) en tijm (Thymus vulgaris).
Kruiden en plagen
Hoewel veel kruiden relatief probleemloos zijn als het op ziekten en ongedierte aankomt, kunnen slakken een ware plaag vormen voor onder meer goudsbloem (Calendula officinalis), basilicum (Ocimum basilicum) of peterselie (Petroselinum crispum). Aangetast blad in de vorm van roest of meeldauw kan worden verwijderd. Bij een uitgebreide aantasting kan een plant in sommige gevallen (bijvoorbeeld zachte, niet verhoutende kruiden) zelfs tot de grond toe worden afgesneden waarna deze als een feniks zal herleven. Schermbloemigen zoals kervel (Anthriscus cerefolium) kunnen ter voorkoming van aantasting van de wortels door aaltjes(rondwormen) het beste elk jaar op een andere plek worden gezaaid. Bladluisproblemen kunnen met hun natuurlijke vijanden te lijf worden gegaan waaronder zweefvlieglarven, lieveheersbeestjes, oorwurmen en koolmezen. (Zweefvliegen zijn dol op oa boterbloemen, madeliefjes, magrieten, pioenrozen en afrikaantjes.)
Kruiden snoeien
Evenals de meeste planten kunnen de meeste kruiden een regelmatige snoeibeurt wel waarderen. Door het oogsten worden sowieso de toppen van takken verwijderd waardoor de plant minder sprieterig zal worden. Als het kruidblad voor de consumptie wordt gekweekt kan de bloei beter worden voorkomen omdat dit veel energie vergt en de smaak van het blad kan verminderen. Verhoutende kruiden kunnen in het voorjaar worden teruggesnoeid maar niet zo ver dat er geen blad meer zichtbaar is. Een vrij eenvoudige en logische regel is dat van een plant die makkelijker/sneller groeit meer kan worden gesnoeid.